Van salonremises en haperende geheugens

Geen KNSB Competitie deze maand, waarschijnlijk vanwege het Tata toernooi - Tiviakov en Ernst zijn te volgen op de toernooisite. Erik Hoeksema vult het gat door hieronder nog eens terug te komen op zijn partij tegen Menno Okkes.

VAN SALONREMISES EN HAPERENDE GEHEUGENS

door: Erik Hoeksema

Zaterdag 15 december 2012, vijfde ronde Meesterklasse.
Aan het vierde bord wordt in de wedstrijd Groninger Combinatie-Utrecht een bijzonder oninteressante partij gespeeld. Nou ja partij, dat is eigenlijk nog te sterk uitgedrukt voor dit niemendalletje.

Erik Hoeksema-Menno Okkes
1.d4 Pf6 2.c4 e6 3.Pc3 Lb4 4.Pf3 0-0 5.Lg5 c5 6.e3 cxd4 7.exd4 d5 8.cxd5 exd5 9.Le2 h6 10.Lxf6 Lxc3+ en remise.

Altijd gedacht dat 4…0-0 onnauwkeurig was wegens de penning met 5.Lg5, maar dat is onzin. Na 5.Lg5 reageert Okkes voorbeeldig, maar na 7…d5 had ik beslist 8.Tc1! moeten spelen. Niet dan wit dan groot voordeel zou hebben, maar het geeft veel meer spel dan het slappe 8.cxd5. Liever had ik natuurlijk de loper naar d3 ontwikkeld, maar na 9.Ld3 is het schaakje 9…Te8+! heel vervelend. Alle scherpe mogelijkheden bleven achter de coulissen. Na 9…h6 durfde ik 10.Lh4 niet aan wegens 10…g5 11.Lg3 Pe4. Dit was Okkes inderdaad van plan, en allebei dachten we dat dit gunstig zou zijn voor zwart. Ook al onzin, ieder redelijk computerprogramma geeft aan dat zwart daarmee te veel hooi op zijn vork zou nemen. Maar goed, vond ik te riskant, zeker in een teamwedstrijd. De slotstelling is in evenwicht. Natuurlijk had er best doorgespeeld kunnen worden, b.v. 11.bxc3 Dxf6 12.0-0 Pc6 13.Db3 Td8 14.Te1 b6 15.Lb5 Pa5 16.Db2. Het lijkt allemaal vrij saai, maar ik ben er zeker van dat een vechtjas als Carlsen deze stelling met beide kleuren door zou spelen – en vermoedelijk nog zou winnen ook.

De twee vijftigers konden zich na deze krachtsinspanning overgeven aan oude herinneringen. Onderlinge partijen uit het verleden, heroïsche gevechten waarin heel wat meer gebeurde dan in dit schijngevecht uit 2012. Toch bleef er bij mij iets knagen. Waarom had bij mij de gedachte postgevat dat wit na 5.Lg5 beter zou staan?
Dat heeft alles te maken met een stokoude partij Hoeksema-Houtman uit de vroege jaren tachtig van de vorige eeuw. Die won ik heel overtuigend, en nu, in 2012, bereikte ik helemaal niets. Hoe is dat mogelijk? Heel simpel: tijdens het doorploegen van mijn oude notatieboekjes ontdekte ik dat er toen een heel andere variant op het bord kwam! Banaal klok-en klepelwerk, je geheugen kan je soms lelijk in de steek laten.

Erik Hoeksema-Joop Houtman Interne SC Groningen, 7 april 1981.
Bijna 32 jaar geleden, waar blijft de tijd. Deze partij werd gespeeld in de bibliotheekcentrale aan de Atoomweg, de catering was in handen van meneer en mevrouw Groen. Hartje koude oorlog, Reagan was president van Amerika, in Nederland stond het kabinet Van Agt-Wiegel aan het roer. Karpov was de onaantastbare wereldkampioen, een half jaar later zou hij in Merano verpletterend winnen van uitdager Kortsjnoi. De 30-jarige Jan Timman was the best of the west, Kasparov was een jonge ster in opkomst. Pas in oktober 1981 zou hij voor het eerst zijn opwachting maken in Nederland bij het Interpolis-toernooi van Tilburg. Een jonge Rus in een brutale leren jas, briljant en tegendraads, het was een sensatie voor schakend Nederland. In november van dit jaar zou het Nederlands elftal zich niet plaatsen voor het WK 1982 in Spanje. In Parijs was Frankrijk met 2-0 te sterk. Weet u nog, vrije trap Platini, Ruud Krol machteloos op de doellijn naast keeper Hans van Breukelen, een onvergetelijk beeld.

1.d4 Pf6 2.c4 e6 3.Pf3 b6
Zie hier het enorme verschil. Okkes heeft in de hele partij nooit b7-b6 gespeeld!
4.Pc3 Lb4 5.Lg5 h6 6.Lh4 Lb7 7.e3 c5 
De scherpe varianten met 7…g5; 8 Lg3 Pe4; 9 Dc2 Lxc3+; 10 bxc3 d6; 11 Ld3 f5 stonden toen nog in de kinderschoenen, pas na de oefentweekamp Kasparov-Timman (Hilversum 1985) zou dat schema populair worden.
8.Ld3 0-0 9.0-0 cxd4 10.exd4 d5?! 
Dubieus. Veilig is 10…Le7 en ook 10…Lxc3; 11 bxc3 d6 – gevolgd door Pbd7 – is mogelijk. 11.cxd5 exd5 12.Pe5 Le7 13.Te1 
Een heel vervelende stelling voor zwart. Zo verliest 13…Pc6? op slag na het verrassende 14.La6!
13…Pbd7 14.Lc2 Te8? 15.La4! 
En nu is zwart echt in de problemen.
15…g5 16.Lg3 Tc8 17.Df3
Het gaat als vanzelf bij wit.
17…Tf8 18.Pxd7 Pxd7 19.Pxd5 Lxd5 20.Dxd5 
Pionwinst plus een overweldigende stelling voor wit.
20…Pf6 21.Dxd8 Lxd8 22.Ld6 en ook nog een kwaliteit,hier hield zwart het voor gezien. Met excuses aan Joop voor het openrijten van oude wonden!